Kỹ thuật trồng chôm chôm
00:00, 01/01/0001
9233 lượt xem
Giá trị dinh dưỡng trong 100g thịt quả tươi gồm có: 63 calo năng lượng; 82.9% nước; 0.9g Protein; 0.1g chất xơ; 3mg Ca; 6mg P; 1.8mg Fe; 4 I.A Vitamin A; 0.04mg Vitamin B1; 0.05mg Vitamin B2; 0.6mg Vitamin PP và 31mg Vitamin C...
Hầu hết các nước sản xuất chôm chôm tiêu thụ nội địa, trừ Thailand và Malaysia xuất khẩu chôm chôm sang thị trường châu Âu dưới dạng quả tươi và chế biến.
I. YÊU CẦU SINH THÁI
1. Nhiệt độ: thích hợp: 22-300C, khi nhiệt độ trên 400C thì cây rụng hoa, rụng quả rất nhiều. Nhiệt độ dưới 220C thúc đẩy cây ra đọt do đó chôm chôm chậm ra hoa.
2. Lượng mưa
Lượng mưahàng n
ăm trên 2.000 mm, phân bố đều trong năm thích hợp cho chôm chôm phát triển. Nếu lượng mưa đầumùa nhiều làm màu sắc vỏ quả không đẹp và gây hiện tượng nứt quả trên chôm chôm cho quả sớm, nhất là giống chôm chôm có vỏ quả mỏng.
Cây cần khô hạn khoảng 1 tháng
để hình thành mầm hoa, nếu mưa nhiều chỉ kích thích ra lá. Nhưng khô hạn vào thời kỳ thụ phấn, thụ tinh hoặc quả phát triển thì quả rụng nhiều, quả nhỏ, ảnh hưởng đến phẩm chất quả, nên cây cần đượctưới nước bổ sung.
3. Ánh sáng, ẩm độ, gió
Nắng nhiều kết hợp với gió mạnh làm chôm chôm cháy lá. Gió mạnh và khô dẫn
đến cháy lá và râu vỏ quả chôm chôm bị héo, do đó quả kém phẩm chất, nên thiết kế trồng hàng cây chắn gió cho vườn chôm chôm.
4. Đất đai
Chôm chôm thích hợp trong vùng vĩ tuyến 120 Bắc trở vào phía Nam và ở
độ cao dưới 600-700m, đất không bị nhiễm mặn, đất thịt pha cát hay sét, tầng canh tác dày, thoát nước tốt. Đất đỏ Bazan không có tầng đá là thích hợp nhất. Độ pH thích hợp từ 4,5-6,5, nếu pH cao hơn cây có triệu chứng vàng lá do thiếu Zn, Fe...
II. Cách nhân giống, tiêu chuẩn cây GIốNG tốt và những giống phổ biến hiện nay
1. Cách nhân giống
Chọn trồng cây con
được nhân giống bằng cách ghép (hình 1) vì trồng cây ghép sẽ cho quả sớm 3-4 năm sau khi trồng, cây có bộ tán rộng, thấp hơn so với cây trồng từ hạt lâu cho quả (5-6 năm sau khi trồng), cây không đồng đều.
2. Tiêu chuẩn cây giống tốt
Cây giống tốt phải
đúng giống, đạt 4-5 tháng tuổi sau khi ghép, cây đang sinh trưởng khoẻ (hình 2) và đạt các yêu cầu về hình thái, như:
- Thân gốc ghép thẳng,
đường kính 0,8-1,3 cm, vỏ không vết thương tổn đến phần gỗ, mặt cắt có quét sơn, không bị dập, sùi, nằm ngay phía trên chân của thân cây giống, vết ghép tiếp hợp tốt và cách mặt bầu ươm 15-20cm
- Cổ rễ và rễ cọc thẳng, bộ rễ phát triển tốt, có nhiều rễ tơ.
- Thân cây ghép thẳng, chiều cao tính từ mặt bầu ươm
đến đỉnh chồi từ 60cm và đường kính thân (vị trí trên vết ghép) từ 0,8cm trở lên, chưa phân cành, có trên 9 lá kép, lá ngọn thành thục, xanh tốt và có hình dạng, kích thước đặc trưng giống.
- Cây không mang các sâu bệnh hại.
3. Những giống phổ biến hiện nay
Hiện nay, chôm chôm được trồng phổ biến ở miền Nam tại các tỉnh: Bến Tre, Vĩnh Long, Tiền Giang, ĐồngNai, Bình Dương...với các giống như:
Hình 1: Cây con được nhân giống Hình 2: Cây con khoẻ trước khi
bằng cách ghép mắt trồng ngoàiđồng
Hình 3: Chôm chôm Java
Hình 4: Chôm chôm nhãn Hình 5: Chôm chôm Rongrien
- Chôm chôm Java: Quả có dạng hình cầu, trọng lượng trung bình 30-40g, râu vỏ quả dài, vỏ quả màu vàng-đỏ đến đỏ sậm (hình 3), thịt quả chắc, ráo độ tróc thịt quả tốt, có vị ngọt chua nhẹ, phẩm chất khá ngon.
- Chôm chôm nhãn: Quả dạng hình cầu nhỏ, trọng lượng trung bình từ 15-20g, râu vỏ quả ngắn, vỏ quả dày và có rãnh dọc kéo dài từ đỉnhđến đáy quả, vỏ quả có màu vàng đến vàng-đỏ (hình 4), thịt quả ráo, chắc, độ tróc thịt quả rất tốt, có vị rất ngọt, thơm, phẩm chất rất ngon.
- Chôm chôm Rongrien: Là giống có nguồn gốc từ Thailan, trọng lượng quả trung bình 30-33g, quả có dạng hình cầu, râu vỏ quả dài và khi chín chóp râu có màu xanh (hình 5), vỏ quả màu đỏ thẩm, thịt quả màu trắng, ráo, dai và rất dễ tróc khỏi hạt, có vị rất ngọt, hạt nhỏ, phẩm chất rất ngon.
III. KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC
A. Thiết kế vườn
1. Đào mương lên líp (luống): Giống phần thiết kế vườn ở cây bưởi
2. Trồng cây chắn gió: Giống phần thiết kế vườn ở cây bưởi
3.Khoảng cách trồng
Khoảng cách cây trồng tuỳ theo loại
đất, mức độ cơ giới hóa và canh tác, khoảng cách cây trên hàng 5-8m, giữa hàng 6-10m. Vùng ĐBSCLtrồng khoảng cách: 5x6 m; 5x7 m hay 6x8m (hình 9), miền Đông Nam Bộ nơi đất tốt, tầng canh tác dày, trồng khoảng cách xa hơn.
B. Kỹ thuật trồng và chăm sóc
1. Thời vụ trồng
Vùng ĐBSCL trồng vào đầu mùa mưa để tiết kiệm chi phí và công tưới hoặc cuối mùa mưa, miền Đông Nam Bộ và Tây Nguyên bắt đầu trồng từ tháng 6-7 dương lịch và vùng Duyên Hải Nam trung bộ trồng vào tháng 8-9 dương lịch .
2. Chuẩn bị hố và cách trồng
a. Vun mô, đào hố trồng
Làm mô đất hoặc đào hố trước khi trồng cây con từ 1-3 tháng. Vùng ĐBSCL trồng chôm chôm trên mặt líp, nếu đất thấp cần phải vun mô trồng, kích thước mô rộng 0,6-0,8m, chiều cao 0,3-0,5m (hình 8). Đất làm mô nên dùng đất vườn cũ, đất bãi sông, đất ruộng... trộn với 10-20 kg phân hữu cơ hoai, vôi 0,5-1 kg, phân DAP hoặc NPK (16-16-8) 200-300g, Regent 10-20g và 100-200g Coc- 85.
Vùng đất cao đào hố trồng có kích thước: 60-80cm x 60-80cm x 60-80cm, trộn hổn hợp đất mặt, phân NPK, Regent và Coc-85 như trên, trộn đều và lấp đầy hố (hình 11 chương I).
b. Cách trồng
Giữa mô đất (vùng ĐBSCL) hoặc hố (vùng Miền Đông Nam Bộ) đào lỗ trồng có kích thước bằng với bầu đất cây con, lấy cây con ra khỏi bầu đất và đặt cây con vào lỗ trồng trồng, lấp và nén đất nhẹ quanh bầu đất cây con đến độ cao bằng với mặt đất của mô hay hố; cắm cọc và buộc cây con phòng gió lay; che mát tạm thời cho cây trong những tháng đầu sau khi trồng; tưới nước cho cây con ngay sau khi trồng.
3. Tủ gốc giữ ẩm
Vào mùa khô dùng lá, cỏ hoặc các phế phẩm sau thu hoạch phủ gốc giữ ẩm cho cây (hình 10).
Hình 6: Mặt líp đôi có rãnh thoát Hình 7: Đê bao ngăn lũ trên vườn chôm chôm
nước giữa mặt líp
Hình 8. cây trồng trên mô đất vùng ĐBSCL Hình 9: Trồng 2 hàng cây trên mặt líp đôi
4. Làm cỏ và trồng xen
Làm cỏ thường xuyên để tránh bị cạnh tranh nước, dinh dưỡng... Làm cỏ bằng tay, bằng máy hoặc phun thuốc hoá học.
Giai đoạn cây mới trồng chưa giao tán trồng xen các cây họ đậu, cây phân xanh để cải tạo đất trên vùng đấtnghèo chất hữu cơ hoặc trồng xen lấy ngắn nuôi dài, hạn chế cỏ dại (hình 8), trồng các cây ăn quả như: chanh, chuối, đu đủ, dứa, ổi.., hay trồng các loại cây rau, hoa.
Sau khi trồng 6 tháng bồi thêm đất cho mô. Hàng năm sau thu hoạch vét bùn bồi mặt líp (nếu có điều kiện) lớp đấtdày 1-3 cm, không bồi quá dày ảnh hưởng đến bộ rễ.
5. Tưới nước
Trồng chôm chôm đạt năng suất và chất lượng phải cung cấp đủ nước cho cây vào các giai đoạn sinh trưởng và phát triển. Nguồn nước tưới không bị nhiễm mặn (NaCl< 2g/l nước). Lượng nước tưới, chu kỳ tưới tuỳ loại đất, thời tiết, giai đoạn phát triển của cây. Cây con mới trồng tưới ít nhất 3 lần trong tuần, cần thiết tưới 2 lần trong ngày nhất là trong mùa nắng.
ở vùng ĐBSCL chôm chôm cho quả vào giai đoạn khô hạn, cần tưới đủ nước cho cây. Trong mùa mưa lũ, thoát nước kịp thời không để nước đọng trên vườn chôm chôm.
6. Tỉa cành và tạo tán
Tạo tán cho cây từ nhỏ là cần thiết, bấm ngọn khi cây ghép đạt chiều cao 70-100 cm, sau đó tỉa cành giữ lại 3-5 cành khỏe, cách nhau đều và tạo thành góc lớn với thân (hình 11, 12). Thường xuyên tỉa cành phát triển từ thân cây gốc ghép.
Hàng năm sau thu hoạch xén những gié hoa còn lại trên cây, cành dinh dưỡng là cành non mọc thẳng từ thân cành chính, cành sâu bệnh, cành đan chéo ngoài tán (hình 13), cành dưới tán (hình 15), cành trong tán (hình 14) ... cho hợp lý để thúc đẩy cây mọc chồi tược non và cho quả vụ sau.
Khi năng suất bắt đầu giảm, thường sau 20 năm tuổi, cắt ngang những cành chính, giảm chiều cao đếnkhoảng 1/3, hoặc cách mặt đất 30-50 cm, dùng sơn bảo vệ mặt cắt, khi những cành non phát triển từ dưới mặt cắt, tỉa giữ lại một số cành khoẻ thích hợp (hình 16, 17), hoặc khi cành đạt đường kính từ 0,5cm tiến hành ghép đổi giống. Sau 2 năm cây lại cho quả.
7. Bón phân
a. Bón phân
Liều lượng và công thức phân NPK bón cho cây hàng năm thay đổi theo điều kiện đất đai, tình trạng sinh trưởng của cây, tuổi cây, thời kỳ bón, năng suất thu hoạch vụ trước. Tuy nhiên, có thể bón phân cho cây chôm chôm như sau:
Tuæi c©y (n¨m) | Tæng lîng ph©n bãn NPK (kg/c©y/n¨m) |
1 2 3 4 5 6 7 8-10 11-14 Trªn 14 | 0,9 1,5 3,0 3,9 4,5 6,0 9,0 9,0 10,5 12,0 |
(Nguån: Sahadevan, N., 1987)
Tổng lượng phân bón hổn hợp NPK trên chia đều ra bón 3 lần trong năm. Trong 3 năm đầu sau khi trồng bón phân hổn hợp NPK(15-15-15) hoặc NPK (20-20-15), bón 3 lần trong năm, hoà trong nước tưới hoặc xới đất nhẹ kết hợp bón phân, cách gốc 15-30 cm và tưới. Giai đoạn cây cho quả bón phân hổn hợp NPKMg(12-6-22-3). Hoặc bón phân theo thời kỳ sau:
(Nguån: Muchjajib (1990), FAO) | |||||||||||||||||
Cách bón: Xới đất hoặc đào rãnh đến độ sâu phù hợp theo hình chiếu tán cây và bón phân vùi lấp lại. b. Phun phân bón qua lá Phun một trong các loại phân bón qua lá sau để nuôi quả như: Master Gro (6-30-30) hoặc Master Gro (15-30-15), Thiên Nông, Komix Superzinc K... khi quả đạt đường kính 1cm, khoảng 5 tuần sau đậu quả, phun 3-4 lần cách nhau 7-15 ngày.8. Xử lý ra hoa Sau khi thu hoạch, xén tỉa cành, làm cỏ... và bón phân cho cây, cây cho ít nhất 1 cơi đọt tiến hành tạo khô hạn bằng cách ngưng tưới nước hoặc thoát toàn bộ nước khỏi mương, nếu cần dùng nilon phủ gốc và mặt líp (hình 18), có thể kết hợp phun phân bón lá Master Gro (15-30-15) hoặc Monopotasium (MKP-0-52-34), đến khi thấy lá có triệu chứng héo thì tưới nhiều nước 1-2 lần cách nhau 7 ngày, kết hợp phun Master Gro (10-52-10) giúp cây ra hoa tốt hơn. Khi phát hoa đạt 10-15 cm tưới nước lại nhưng không tưới quá nhiều, đến khi hoa nở giảm lượng nước tưới. Trường hợp cây ra đọt không ra hoa thì phải bón phân và tưới nước, đến khi lá thuần thục thì tiến hành xử lý ra hoa lại.9. Tăng đậu quả Để tăng đậu quả chôm chôm ngoài biện pháp trồng xen cây hoặc tháp, ghép cành chôm chôm đực, trong vườn theo tỉ lệ 1:8 hoặc 1:10 , kết hợp nuôi ong mật trong vườn chôm chôm, phun chế phẩm Ramale tạo hoa đực (pha 30 cc trong 6-8 lít nước), khi gié hoa bắt đầu nở đến nở 30%, phun trên 2-3 gié hoa trên chòm của tán cây và khoảng cách chòm 2-4m, phun lỗ trồngp lại 2-3 lần. * Qui trình canh tác chôm chôm cho quả được tóm tắt theo sơ đồ sau:
Hình 10: Dùng cỏ khô phủ gốc giữ ẩm cho Hình 11: Xén ngọn cành, tạo tán trong những năm đầu sau khi trồng
Hình 12: Cây có chiều cao thấp, bộ tán Hình 13: Xén cành đan đều và khoẻ khi cho trái
Hình 14: Xén cành trong tán Hình 15: Xén cành dưới tán sau thu hoạch Hình 16: Cây chôm chôm được trẻ hoá
Hình 17: Cây cho cành mới sau khi cắt ngang Hình 18: Dùng nilon phủ gốc và mặt líp để xử lý ra hoa IV. phòng trị sâu bệnh chính A. Sâu hại 1. Sâu đục trái (Conogethes punctiferalis)
Hình thái và cách gây hại: Thành trùng là một loại bướm có chiều dài sải cánh 20 -23mm, toàn thân màu vàng, trên cánh có nhiều chấm nhỏ màu đen. Trứng có hình elip dài khoảng 2- 2,5mm, trứng lúc mới đẻ có màu trắng sữa, khi sắp nở có màu vàng nhạt. ấu trùng mới nở có màu trắng sữa, đầu màu nâu, về sau chuyển thành màu trắng hơi ửng hồng, trên lưng mỗi đốt cơ thể có 4 chấm màu nâu nhạt, trên các đốm có mang 1 sợi lông cứng nhỏ. ấu trùng phát triển đầy đủ dài 17- 20 mm. Nhộng dài khoảng 12 - 13 mm nằm trong một cái kén bằng tơ, ban đầu có màu nâu nhạt khi sắp vũ hóa có màu nâu đậm và có thể thấy rõ các chấm đen trên cánh. Cả thành trùng đực và cái đều ănmật hoa. Trưởng thành cái đẻ trứng trên trái, đặc biệt là nơi tiếp giáp giữa các trái. Sâu có thể gây hại từ khi trái còn nhỏ đến sắp thu hoạch, nặng nhất là khi trái bắt đầu có cơm. Trái non bị sâu đục thường biến dạng, khô và rụng, trái lớn nếu bị hại sẽ ảnh hưởng đến phẩm chất. sâu thường hóa nhộng ở nơi tiếp giáp giữa các trái hoặc trên bề mặt trái.(Hình 19). Phòng trị - Vệ sinh vườn bằng cách thu gom những trái bị nhiễm đem tiêu hủy.- Cắt tỉa cành sau khi thu hoạch cho vườn thông thoáng. - Dùng bẩy đèn với ánh sáng đen (Black light) để bẩy trưởng thành. - Có thể sử dụng bao trái để giảm thiệt hại. - Phun thuốc nếu có 1% số trái trong vườn bị tấn công, có thể dùng các loại thuốc gốc cúc tổng hợp như: Malate 73 EC 25-30cc/8lít, Vovinam 2,5EC 25-30cc/8lít, Karate, Polytrin, Cymbush...Chú ý thời gian cách ly của mỗi loại thuốc để bảođảm an toàn cho nguời sử dụng. 2. Sâu đục trái ( Acrocercops cramerella)Hình 20: Thành trùng sâu đục trái Conopomorpha cramerella
Hình thái và cách gây hại: Thành trùng là một loại ngài nhỏ có chiều dài sãi cánh 12 mm, toàn thân màu nâu nhạt, râu và chân rất dài, cánh trước có hình lá liễu thon dài có những vân trắng, cánh sau hình dùi rìa cánh mang nhiều lông tơ. Thời gian sống của trưởng thành khoảng 7 ngày.Thành trùng cái đẻ từng trứng trên cuống trái, trứng có hình bầu dục dẹp kích thước 0,5 mm, thời gian trứng 6 - 7 ngày. ấu trùng có 4 - 6 tuổi, khi mới nở ấu trùng có màu trắng sữa, đầu màu vàng và không chân, khi phát triển đầy đủ ấu trùng chuyển sang màu vàng nhạt kích thước 12 mm, giai đoạn ấu trùng kéo dài 14 - 18 ngày. Sâu thường hóa nhộng ở kẻ trái, nơi tiếp giáp giữa các trái hoặc trên lá khô, thời gian nhộng khoảng 6 - 8 ngày.Thành trùng hoạt động vào ban đêm, ban ngày chúng nấp dưới lá hoặc cành cây. Trên chôm chôm loài này gây hại vào giai đoạn trái trưởng thành và chín. Trưởng thành đẻ trứng trên cuống trái, ấu trùng sau khi nở đục vào và ăn phần thịt trái hoặc vỏ hạt tạo thành những đườnghầm ngoằn ngoèo, đôi khi chúng có thể đục cả vào hạt.(Hình 20).Phòng trị - Thu hoạch trái sớm khi trái vừa chín, tránh giữ trái chín quá lâu trên cây. - Có thể sử dụng bao trái để giảm thiệt hại.- Trong tự nhiên trứng sâu đục trái Conomorpha cramerella bị ký sinh bỡi ong ký sinh họ Trichogrammatidae và kiến, do đó tạo điều kiện thuận lợi cho các loài này phát triển cũng giảm được thiệt hại do sâu gây ra.- Có thể phun thuốc để Phòng trị bằng các loại thuốc như Fenbis 25EC 30-35cc/8lít, Sago super 10EC 25-30cc/8lít, Karate, Polytrin, Cymbush...3. Rệp sáp (Planococcus sp.)
Hình thái và cách gây hại : Đây là loại côn trùng đa ký chủ. Trên chôm chôm loài này không gây thiệt hại nhiềuđến năng suất trái, tuy nhiên rệp sáp gây hại cũng làm cây phát triển kém, râu trái ngắn, và chúng còn tiết ra chất mật đường tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển làm ảnh hưởng đến giá trị thương phẩm của trái.ấu trùng màu hồng, cơ thể rất nhỏ khoảng 1mm có chân và có thể di chuyển nhưng khi trưởng thành rệp sáp không di chuyển, bên ngoài cơ thể có một lớp sáp trắng bao bọc. Rệp thường sống cộng sinh với kiến, kiến giúp rệp phát tán ra các nơi khác trên cây và vườn.(Hình 21). Phòng trị: - Vệ sinh vườn: Cắt tĩa cành cho thông thoáng, thu hái những trái bị hại n ăng đem tiêu hủy.- Diệt kiến hôi để hạn chế sự lây lan của rệp.- Nếu bị rệp gây hại nặng dùng các loại thuốc như: Pyrinex 20EC 30-35cc/8 lít, Fenbis 25EC 30-35cc/ 8lít, Suppracide, Dầu DC-Tron plus 98,8EC,... 4. Sâu ăn bông (Thalasodes sp.) Hình thái và cách gây hại: Sâu gây hại phổ biến trên chôm chôm, ấu trùng ăn phá trên bông và trái non. Thành trùng là loại bướm có màu xanh, chiều dài sải cánh 24- 25mm, mép cánh trước và cánh sau có đường viền nhỏ màu nâu. ấu trùng có dạng sâu đo màu xanh hoặc nâu nhạt, thân mình mảnh khảnh, sâu phát triển đầy đủ dài 27- 28 mm, ấu trùng thường có tập quán bám sát trên các nhánh bông khi bị động nên rất khó phát hiện. Nhộng màu xanh nhạt khi sắp vũ hóa chuyển sang màu vàng nâu. Chôm chôm ra bông muộn bị nhiễm nặng hơn các đợt ra bông sớm.Phòng trị: Khi thấy sâu xuất hiện, phun các loại thuốc như: Fenbis 25EC 30-35cc/ 8lít, Secsaigon 50EC 25-30ml/8lít, Karate, Decis, Fastac,
B.Bệnh hại 1. Bệnh phấn trắng ( do nấm Oidium sp.)
Hình 22: Triệu chứng bệnh phấn trắng trên bông và trái chôm chôm
Triệu chứng: Đây là bệnh gây hại nặng và rất phổ biến trên cây chôm chôm. Bệnh thường xuất hiện ở giai đoạn hoa và trái non. Đôi khi cũng thấy bệnh tấn công ở mặt dưới lá giai đoạn cây ra lá non. Hoa và trái bị phủ bởi một lớp phấn màu trắng xám làm cho hoa trái non bị khô,đen. Giai đoạn trái hơi lớn cũng có thể bị phấn trắng tấn công làm cho gai trái bị khô, héo phần chóp gai rồi ăn lan vào làm cho cả trái bị khô đen. Trái bệnh bị nhiễm trễ hay nhiễm nhẹ sẽ kém phát triển, cơm nhỏ hoặc lép.(Hình 22).Phòng trị: Giai đọan cây ra hoa đậu trái non phải thường xuyên theo dõi để phát hiện sớm được bệnh. Khi phát hiện bệnh phải cắt bỏ và thiêu huỷ ngay chùm hoa, trái non nhiễm bệnh và phun ngay thuốc hoá học để phòng trị kịp thời, bảo vệ hoa và trái non bằng các loại thuốc có lưu huỳnh như: Kumulus, OK Sulfurlac, hay các loại thuốc như Sulox 80WP, Carbenzim 500 FL, Nustar, Anvil hoặc Tilt ... theo các liều lượng khuyến cáo của từng loại thuốc.2. Bệnh thán thư ( do nấm Colletotrichum gloeosporioides)
Hình 23: Triệu chứng bệnh thán thư trên lá chôm chôm Triệu chứng: Bệnh có thể tấn công trên lá và trên trái. ở trên các lá trưởng thành các đốm bệnh không có hình dạng nhất định màu nâu và sau đó lan rộng ra đường kính khoảng 1 cm. Trên bề mặt vết bệnh có thể thấy những ổ nấm nhỏ màu nâu nhạt đến đen. Trên trái, nấm bệnh có thể tấn công vào giai đoạn trái sắp chín. Tuy nhiên bệnh này không phổ biến trên chôm chôm.(Hình 23).Phòng trị: Khi phát hiện bệnh có thể xử lý các loại thuốc hoá học để phòng trị bệnh như Bendazol 50WP 25-35g/ 8lít, Thio-M 500SC 10-15cc/8lít, theo các liều lượng khuyến cáo.3. Bệnh cháy lá (do nhiều loại nấm Pestalotia, Phomopsis... )
Triệu chứng: Bệnh thường xuất hiện trên các lá trưởng thành, bệnh làm cho các lá già bị cháy, khô từ chóp lá lan dần vào trong, đôi khi cũng thấy vết bệnh bắt đầu từ hai bên mép lá lan dần vào trong. ở mặt dưới của vết bệnh có thể nhìn thấy những ổ nấm màu đen.(Hình 24).Bệnh cháy lá xuất hiện phổ biến vào mùa nắng, những vườn cây ít được chăm sóc thì thường bệnh nhiều hơn. Bệnh không làm rụng lá nên không gây thiệt hại nghiêm trọng cho cây.Phòng trị: Nên tăng cường bón phân hữu hoai mục cho vườn cây giúp cây phát triển tốt đồng thời tạo ẩm độ đất thích hợp cho cây phát triển khoẻ nên hạn chế được sự phát triển của bệnh.Trong mùa nắng nóng nên tưới nước và tủ rơm rạ quanh gốc cây cũng hạn chế được bệnh cháy lá cho cây.4. Bệnh thối trái ( do nấm Phomopsis sp., Dothiorella spp. )
Hình 25: Triệu chứng bệnh thối trái chôm chôm Triệu chứng: Bệnh này thường xuất hiện trong giai đoạn trái chín, làm ảnh hưởng lớn đến năng suất trái. Triệu chứng ban đầu của bệnh là những vùng mất màu trên bề mặt vỏ trái, sau đóhình thành những đốm màu nâu và có thể có nhiều tơ nấm xuất hiện trên bề mặt vết bệnh. Nấm bệnh cũng dễ tấn công ở phần cuống trái và gây nên bệnh thối cuống trái.. Một số trường hợp bệnh thối cuống trái còn do nấm Lasiodiplodia theobromae gây ra.(Hình 25).Phòng trị: Cắt tỉa và loại bỏ những cành bị khô và chết trên cây. Kiểm soát chế độ tưới và tiêu nước cho cây một cách đều đặn cũng hạn chế được bệnh vì khi cây bị sốc nước cũng rất thuận lợi cho bệnh phát triển.Tồn trữ lạnh cũng hạn chế được sự phát triển của bệnh trên trái giai đoạn sau thu hoạch.V. Thu hoạch và cách bảo quản Thời gian từ khi ra hoa đến thu hoạch quả khoảng 100-120 ngày, khi quả chín màu sắc của vỏ quả thường có màu đỏ vàng-đỏ sậm, vàng-vàng đỏ, đỏ thẩm... và râu của vỏ quả thường đỏ nhưng chóp râu có thể có màu vàng, xanh... thay đổi tuỳ vào giống.Nên thu hoạch quả làm nhiều đợt để quả có màu sắc đẹp, không thu hoạch quá chín vì màu sắc vỏ quả sẽ sậm, thịt quả bị đục có hương vị kém, dễ bị côn trùng tấn công.Năng suất thu hoạch tùy vào tuổi cây, cây 15 năm tuổi có thể đạt 70-150kg quả ở vùngĐBSCL và đạt 200-400kg quả ở vùng miền Đông nam bộ. Trong điều kiện nhiệt đới, màu sắc của vỏ và râu vỏ quả chôm chôm bắt đầu xấu đi khoảng 3 ngày sau khi thu hoạch, tồn trữ trái ở nhiệt độ 10-150c trong túi PE có đục lỗ giữ được10 ngày, trong túi PE dày kín có thể giữ được 12 ngày Theo: Ks. Lê Thị Khỏe, ThS. Huỳnh Trí Đức, NCS. Huỳnh Văn Thành |
